Dalam sistem Raja Berperlembagaan seperti yang diamalkan di Malaysia, institusi istana sering disalahfahami sebagai sekadar lambang tradisi dan warisan sejarah. Namun, jika ditelusuri secara mendalam, istana sebenarnya memainkan peranan jauh lebih besar — bukan sekadar simbol kedaulatan, tetapi juga benteng moral dan pelindung rakyat daripada kerakusan kuasa politik.

Raja Berperlembagaan: Bukan Sekadar Seremonial

Raja bukan sekadar menandatangani watikah pelantikan atau merasmikan sidang Parlimen dan Dewan Undangan Negeri. Sebaliknya, baginda ialah penjaga sempadan perlembagaan, memastikan perjalanan demokrasi tidak menyimpang daripada prinsip asalnya. Kuasa Raja mungkin terhad dari segi pelaksanaan pentadbiran harian, tetapi dalam saat-saat genting, kebijaksanaan baginda menjadi faktor penentu yang menyelamatkan negara daripada kekacauan politik.

Kita telah menyaksikan sendiri bagaimana kebijaksanaan Raja-Raja Melayu menjadi penentu kestabilan ketika negara menghadapi krisis politik dan perebutan kuasa, terutama dalam tempoh selepas Pilihan Raya Umum ke-14 dan ke-15. Tatkala ahli politik saling menuding jari, membentuk pakatan demi kelangsungan karier masing-masing, istana tampil sebagai suara tenang yang menuntut keutamaan diberikan kepada rakyat dan kestabilan negara. Dalam suasana hiruk-pikuk politik yang tidak berkesudahan, institusi diraja kekal sebagai satu-satunya entiti yang tidak terheret dalam kancah kepartian.

Pelindung daripada Ketamakan dan Manipulasi Politik

Ahli politik datang dan pergi, tetapi institusi diraja kekal. Inilah sifat unik sistem beraja yang menjadi penimbang kepada sifat sementara kuasa politik. Ketika ahli politik cenderung kepada kepentingan kelompok, parti atau individu, Raja berperanan mengingatkan bahawa kuasa adalah amanah — bukan hak mutlak.

Dalam banyak keadaan, tindakan istana menegur atau menolak keputusan politik tertentu bukanlah tanda campur tangan berlebihan, tetapi tindakan moral untuk melindungi rakyat daripada kesan kerakusan dan salah guna kuasa. Raja berhak menegur apabila ada tanda-tanda rakyat dipinggirkan, apabila prinsip perlembagaan diselewengkan, atau apabila politik menjadi medan perebutan jawatan, bukannya perjuangan untuk kesejahteraan rakyat.

Peranan ini amat jelas di negeri-negeri seperti Perlis, di mana Raja dan Raja Muda secara konsisten menzahirkan pandangan yang menekankan soal integriti, kesetiaan kepada undang-undang, dan tanggungjawab terhadap rakyat. Istana Perlis, misalnya, kerap mengingatkan bahawa pemimpin — sama ada dalam kerajaan atau pembangkang — mesti meletakkan maruah negeri dan perpaduan rakyat di atas segala kepentingan politik.

Kedaulatan dan Keseimbangan Kuasa

Asas sistem Raja Berperlembagaan ialah keseimbangan — di antara kuasa rakyat yang diwakili oleh ahli politik, dan kuasa moral yang diwakili oleh istana. Keseimbangan ini penting untuk mengelakkan kezaliman demokrasi majoriti atau keangkuhan elit politik. Tanpa unsur penimbang ini, demokrasi mudah berubah menjadi medan eksploitasi, di mana yang kuat menindas yang lemah atas nama mandat rakyat.

Kita sering lupa bahawa sejarah dunia sarat dengan contoh bagaimana demokrasi tanpa nilai boleh melahirkan diktator yang dipilih secara sah. Justeru, kehadiran istana bukan untuk menafikan demokrasi, tetapi untuk memastikan demokrasi tidak menjadi alat manipulasi. Raja menjadi suara nurani negara — simbol bahawa ada sesuatu yang lebih tinggi daripada politik, iaitu tanggungjawab moral terhadap rakyat dan negara.

Institusi Diraja sebagai Payung Perpaduan

Selain berfungsi sebagai pengimbang kuasa, istana juga menjadi payung perpaduan nasional. Dalam masyarakat Malaysia yang majmuk, Raja tidak berpihak kepada mana-mana kaum, agama atau parti politik. Baginda menaungi semua rakyat tanpa mengira latar belakang, menjadikan institusi diraja sebagai satu-satunya ruang simbolik yang benar-benar menyatukan semua.

Di Perlis, hubungan erat antara istana dan rakyat terbukti melalui pelbagai program kemasyarakatan dan kebajikan yang diketuai oleh Tuanku Raja Muda. Pendekatan baginda yang mesra rakyat dan berpaksikan nilai ihsan memperlihatkan bahawa istana bukan entiti terpisah daripada masyarakat, tetapi sebahagian daripada denyut nadi negeri itu sendiri. Ia juga membuktikan bahawa kuasa yang berlandaskan nilai moral dan kasih rakyat jauh lebih berkesan daripada kuasa politik yang berpaksikan populariti sementara.

Menghadapi Budaya Fitnah dan Kurang Ajar

Malangnya, era media sosial telah membawa cabaran baharu terhadap hubungan rakyat dan istana. Budaya bebas bersuara kini sering disalah erti sebagai lesen untuk menghina, mencaci dan menyebar fitnah terhadap institusi yang menjadi tiang kepada sistem kenegaraan. Golongan ini lupa bahawa kebebasan tanpa adab hanya membawa kepada anarki.

Tindakan pihak berkuasa menyiasat kes penghinaan terhadap institusi diraja bukanlah langkah mengekang kebebasan, tetapi usaha menegakkan sempadan peradaban. Tiada masyarakat yang bertamadun boleh membiarkan simbol negaranya dihina tanpa batas. Jika rakyat benar-benar memahami makna kebebasan, mereka akan tahu bahawa menjaga maruah Raja adalah juga menjaga maruah diri dan negara.

Kesimpulan: Istana Sebagai Nurani Negara

Dalam dunia politik yang semakin pragmatik dan materialistik, istana kekal sebagai lambang moral compass — kompas nilai yang tidak boleh ditawar ganti. Ia mengingatkan bahawa kuasa mesti disertai amanah, dan amanah mesti dijaga dengan maruah.

Apabila ahli politik silih berganti mengejar pengaruh dan kedudukan, rakyat memerlukan satu institusi yang tidak tunduk kepada gelombang semasa — institusi yang berpaksikan prinsip, bukan kepentingan. Di sinilah peranan istana menjadi semakin penting: pelindung kepada rakyat, benteng kepada negara, dan penyeimbang kepada kerakusan politik.

Sesungguhnya, selama mana institusi diraja dihormati, selama itulah Malaysia akan kekal berdaulat, beradab dan berakar kepada nilai asalnya — sebuah bangsa yang menjunjung kasih kepada Raja, dan meletakkan rakyat di bawah lindungan baginda.